El miércoles 17 escomienza en Candás el XXI Salón de Teatro Costumista Asturianu, qu'enllenará la escena del Teatru Prendes de la capital carreñina hasta'l 28 d'agostu coles aportaciones de les agrupaciones teatrales más representatives del panorama costumista asturianu.
Ensin dubia, estes dos décades d'apueste pol teatru asturianu ficieron que'l Prendes, de la mano del so direutor xeneral, Alain Fernández, seya'l referente absolutu d'esti tipu de teatru, que se ta espardiendo cada vez con mayor fuercia gracies, ente otres iniciatives, a la dignificación d'esti tipu de teatru tan frayáu pola crítica y tan queríu pol públicu.
Porque esta mena de faer teatru, d'escribir y d'interpretar son los que siempre'l públicu asturianu pidió y lo que los entendíos nel xéneru lliterariu desaniciaron. Ta claro que la calidá de la mayor parte de los testos costumistas asturianos nun alcancen la universalidá que la crítica pretende pa un espectáculu; al paecer, si nun s'usa un lliguaxe cultu que s'estreme de lo falao na cai, si nun se toma la crítica al sistema social en vigor como tema principal de l'aición, si la pallabra ta por enriba la espresión corporal o si, simplemente, tolos personaxes nun esperimenten un procesu d'angustia vital mientres el trescursu la obra, esta nun va tar al nivel desixíu.
Pero ye nidio que s'escaecen de la importancia que tien dientro'l teatru la capacidá de motivación pa col espectador: esti siéntese identificáu col arquetipu espuestu (la costume) y interioriza d'una forma más senciella cualisquier mensaxe (social o non) que l'autor o'l direutor quieran proponer, anque nun seya la tema principal (porque nun fai falta que lo seya), atopa un llinguaxe qu'entiende perfeutamente, tanto pol idioma como pol estratu, y col que pue dialogar, y avérase a una hestoria cercana nos tipos y nel contestu. Nesti tipu de teatru, la xente participa. Y quiciás pase porque se dexa pa prau la "universalidá" pretendía n'otres obres p'averase a la "particularidá" d'un públicu concretu que vive un momentu concretu. A veces, cuando el cuadrín ta bien contáu y los actores caltiénense a un altor interpretativu afayaízu, otros públicos d'otros momentos son capaces d'allegase a la hestoria, faciendo qu'esta trespase la particularidá inicial pa llegar más lloñe.
Falaba Adolfo Camilo Díaz nel so Teatru popular asturianu, Uviéu, 2002, de la "mala conciencia" de los autores asturianos que facíen esti tipu de teatru, al escusase, nos prólogos y previos de les publicaciones, pidiendo perdón o compasión por faer caxigalines y terrones que-yos permitíen publicar y nun dedicase a menesteres de más valir. Siempre tuvieron reñíos el teatru elitista y el popular; nesti casu súmase, amás, la utilización d'una llingua somorguiada como ye l'asturiana. L'usu de temes tradicionales dialogaos n'asturianu, nun contestu asturianu enllenu de prexuicios pa colo propio qu'inda se caltién, nun podía suponer otra cosa.
Ensin embargu, al públicu presta-y. Nun tengo cifres absolutes, pero tengo claro que muncha xente va al teatru solo pa ver esti tipu de representaciones, enllenando teatros, mientres qu'otres represenaciones nun son quien p'atrayer a un cuartu del patiu butaques. Si entendemos el teatru como un instrumentu de comunicación, el teatru costumista yelo completamente. Ta bien: muncha xente pue dicime que tamién la saga Torrente enllena los cines y el tema ye chabacanu a más nun poder; y toi d'alcuerdu, pero ensin cayer nel erru de pensar que la calidá téunica d'eses películes ye perfeuta y, sobre too, que'l públicu nunca nun va engañáu, porque sabe lo que va alcontrar. Salvando les distancies y sabiendo qu'hai un abanicu mui ampliu de calidaes n'obres y grupos teatrales, el públicu acude a sorprendese coles propuestes de siempre. Esti ye'l fechu que se ta tratando de dignificar dende'l Salón de Teatro Costumista de Candás y dende otres iniciatives similares.
Esti añu Candás programó once obres de teatru, siete d'elles estrenu. El cartel ye'l siguiente:
El salón finará cola Gala de los "Aurora", onde se representará l'espectáculu En busca del premio perdido, col guión y la presentación d'Alain Fernández. N'esta ceremonia entregaránse los premios Aurora Sánchez de Teatru Costumista Asturianu, una estatua de bronce de la caricatura que Marola-y sacara a la gran actriz asturiana en trés dimensiones cola que se reconocen diferentes aspeutos de l'actividá teatral como'l meyor montaxe, la meyor direición, la meyor actriz y meyor actor, la meyor ambientación y los meyores testos orixinales.
Va ser una buena oportunidá pa tomar el pulsu a esta mena de teatru tan asturianu, pa comprobar la so actualidá y el so puxu.
Y, especialmente pa mín: el día 19, como ponía enriba, la Compañía Asturiana de Comedies reestrena la obra d'Eladio Verde El maestru Tarabica, estrenada allá pol añu 1946. El grupu cumple 25 años dende'l so realcuentru en 1986 y queremos cellebralo con esta obra del autor más represenativu pal grupu y ún de los más importantes pal teatru costumista asturianu. Tamos velando armes, como'l restu de los grupos. Y deseyando que la nuestra propuesta enllene, motive y llegue a lo más fondero de los espectadores. Eso ye'l teatru costumista.
Ensin dubia, estes dos décades d'apueste pol teatru asturianu ficieron que'l Prendes, de la mano del so direutor xeneral, Alain Fernández, seya'l referente absolutu d'esti tipu de teatru, que se ta espardiendo cada vez con mayor fuercia gracies, ente otres iniciatives, a la dignificación d'esti tipu de teatru tan frayáu pola crítica y tan queríu pol públicu.
Porque esta mena de faer teatru, d'escribir y d'interpretar son los que siempre'l públicu asturianu pidió y lo que los entendíos nel xéneru lliterariu desaniciaron. Ta claro que la calidá de la mayor parte de los testos costumistas asturianos nun alcancen la universalidá que la crítica pretende pa un espectáculu; al paecer, si nun s'usa un lliguaxe cultu que s'estreme de lo falao na cai, si nun se toma la crítica al sistema social en vigor como tema principal de l'aición, si la pallabra ta por enriba la espresión corporal o si, simplemente, tolos personaxes nun esperimenten un procesu d'angustia vital mientres el trescursu la obra, esta nun va tar al nivel desixíu.
Pero ye nidio que s'escaecen de la importancia que tien dientro'l teatru la capacidá de motivación pa col espectador: esti siéntese identificáu col arquetipu espuestu (la costume) y interioriza d'una forma más senciella cualisquier mensaxe (social o non) que l'autor o'l direutor quieran proponer, anque nun seya la tema principal (porque nun fai falta que lo seya), atopa un llinguaxe qu'entiende perfeutamente, tanto pol idioma como pol estratu, y col que pue dialogar, y avérase a una hestoria cercana nos tipos y nel contestu. Nesti tipu de teatru, la xente participa. Y quiciás pase porque se dexa pa prau la "universalidá" pretendía n'otres obres p'averase a la "particularidá" d'un públicu concretu que vive un momentu concretu. A veces, cuando el cuadrín ta bien contáu y los actores caltiénense a un altor interpretativu afayaízu, otros públicos d'otros momentos son capaces d'allegase a la hestoria, faciendo qu'esta trespase la particularidá inicial pa llegar más lloñe.
Falaba Adolfo Camilo Díaz nel so Teatru popular asturianu, Uviéu, 2002, de la "mala conciencia" de los autores asturianos que facíen esti tipu de teatru, al escusase, nos prólogos y previos de les publicaciones, pidiendo perdón o compasión por faer caxigalines y terrones que-yos permitíen publicar y nun dedicase a menesteres de más valir. Siempre tuvieron reñíos el teatru elitista y el popular; nesti casu súmase, amás, la utilización d'una llingua somorguiada como ye l'asturiana. L'usu de temes tradicionales dialogaos n'asturianu, nun contestu asturianu enllenu de prexuicios pa colo propio qu'inda se caltién, nun podía suponer otra cosa.
Ensin embargu, al públicu presta-y. Nun tengo cifres absolutes, pero tengo claro que muncha xente va al teatru solo pa ver esti tipu de representaciones, enllenando teatros, mientres qu'otres represenaciones nun son quien p'atrayer a un cuartu del patiu butaques. Si entendemos el teatru como un instrumentu de comunicación, el teatru costumista yelo completamente. Ta bien: muncha xente pue dicime que tamién la saga Torrente enllena los cines y el tema ye chabacanu a más nun poder; y toi d'alcuerdu, pero ensin cayer nel erru de pensar que la calidá téunica d'eses películes ye perfeuta y, sobre too, que'l públicu nunca nun va engañáu, porque sabe lo que va alcontrar. Salvando les distancies y sabiendo qu'hai un abanicu mui ampliu de calidaes n'obres y grupos teatrales, el públicu acude a sorprendese coles propuestes de siempre. Esti ye'l fechu que se ta tratando de dignificar dende'l Salón de Teatro Costumista de Candás y dende otres iniciatives similares.
Esti añu Candás programó once obres de teatru, siete d'elles estrenu. El cartel ye'l siguiente:
- Miércoles 17, Xente de la mar de Carmen Campo Mier, por Santa Bárbara de Llaranes (Avilés).
- Xueves 18, De piescos y escayos de José Ramón Oliva pol grupu de teatru Penedo Abayón de Boal.
- Vienres 19, El maestro Tarabica de Eladio Verde, por la Compañía Asturiana de Comedias de Xixón.
- Sábadu 20, Clandestines de Cristina Muñiz, pol grupu Refaxu de Sotrondio.
- Domingu 21, Barájloles col difuntu, de José Ramón Oliva, pol grupu Rosario Trabanco de Xixón.
- Llunes 22, Sin perres no hai casoriu , montaxe del grupu uvieín Chanclos Asgaya.
- Martes 23, La marisquera d'Eladio Verde, por La Cruz de Ceares de Xixón.
- Miércoles 24, Vamos pal baile, de Josefina Lombán, pola A.C. "El Hórreo" de Barcia
- Xueves 25, Lloca, de Carmen López, pola A.C. "Padre Coll" de La Felguera.
- Vienres 26, Alta Suciedad de José Ramón Oliva, pol grupu de teatru Carbayín de Siero.
- Sábadu 27, ¡Qué vienen los otros!, de Carmen Duarte, pol grupu xixonés Traslluz.
- Domingu 28, Antón, el quexón, montaxe del grupu Xana de Perlora.
El salón finará cola Gala de los "Aurora", onde se representará l'espectáculu En busca del premio perdido, col guión y la presentación d'Alain Fernández. N'esta ceremonia entregaránse los premios Aurora Sánchez de Teatru Costumista Asturianu, una estatua de bronce de la caricatura que Marola-y sacara a la gran actriz asturiana en trés dimensiones cola que se reconocen diferentes aspeutos de l'actividá teatral como'l meyor montaxe, la meyor direición, la meyor actriz y meyor actor, la meyor ambientación y los meyores testos orixinales.
Va ser una buena oportunidá pa tomar el pulsu a esta mena de teatru tan asturianu, pa comprobar la so actualidá y el so puxu.
Y, especialmente pa mín: el día 19, como ponía enriba, la Compañía Asturiana de Comedies reestrena la obra d'Eladio Verde El maestru Tarabica, estrenada allá pol añu 1946. El grupu cumple 25 años dende'l so realcuentru en 1986 y queremos cellebralo con esta obra del autor más represenativu pal grupu y ún de los más importantes pal teatru costumista asturianu. Tamos velando armes, como'l restu de los grupos. Y deseyando que la nuestra propuesta enllene, motive y llegue a lo más fondero de los espectadores. Eso ye'l teatru costumista.
